İncil ve Lâz                                                                           

Bible ([Baybıl], İncil): Eski Grek kelimesi Biblos veya Byblos’tan türetilmiştir. Dini metinleri bir araya getirmiş papirus kağıtlarından oluşan kutsal kitap. Papirus veya Kitap…  (Yehoshua Cohen, The Ultimate Truth,  2019).
 
--------
Bible sözcüğü ilk kez miladi 400’lü yıllarda kullanılmış. Kaynaklarda Bible’nin Bibi-Los sözcüğünden türetildiği belirtiliyor.  ‘Bibi’, babanın kız kardeşine yönelik hitap şekli. ‘Hala’ diye seslendiğimiz insan. Bibi veya Byb; ‘baba’ olarak görülen tanrının kız kardeşi, karısı, kızı veya anası olabilir.

Los, Lus sözcükleri Lon, Lion,  İlon, İla, Elu,  İlah sözcüklerinin Grekçeye dönüştürülmüş biçimi. İla’nın dişil ifadesi İlat’ın Grekçede ‘tanrıça’ anlamına gelmek üzere  “ilas”, ‘las’, ‘luz’ veya ‘laz’ olarak okunması. 

Bible veya Bibi-los, ‘ses-seda ’ örneğinde olduğu gibi, ikilemeli bir sözcük.” Aynı varlığa işaret etmek üzere Arami ve Grekçe dilindeki kelimeler tekrarlanarak bileşik sözcük haline getirilmiş. Buna göre, Biblos sözcüğü “tanrıça-tanrıça”, “tanrıça hala”, “tanrıça ana” veya “tanrıça kadın” olarak değerlendirilebilir.

Bible, eğer gerçekten  Biblos sözcüğünden türetilmişse onu “Tanrıça’dan Okumalar” olarak anlamalıyız. Veya Tanrıçanın Kelamı…  Biz Müslümanlar, Bible’yi ‘İncil’ olarak adlandırırız. İncil, “peygamber”, “melek” anlamındadır veya “haber veren”… Encıl veya Ange-lus,  “Tanrının bir parçası” anlamında… Tanrı’dan gelen… Ang, yükseklikleri, tepelikleri bulunan…

İncil, Ahdi Atik ve Ahdi Cedit adı verilen iki farklı kitabı birleştiren veya onların bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş kutsal kitap. Kitab-ı Mukaddes… Önce Tanrı’nın ve sonra Tanrıça’nın sözlerini bir araya getirip toplayan… Ahdi Atik, tanrının sözleri… Ve Ahdi Cedit Tanrıçanın… Yani, Bibi-Los’un…

Bible’yi yaşam rehberi edinenler yoksa Tanrıça Los’un, Tanrıça Lot’un veya Tanrıça Lâtin’in izinden mi gidiyorlar?

Hristiyanlar yaşadıkları coğrafyanın her tarafını Lot, Lat, Latin, Laz, Lus, Luis, Laze, Lazar, Alzar isimleriyle donatmışlar ama, inançlarını “tanrıça” kavramı üzerinde temellendirmiyorlar. Tanrıça, zihinlerinin arka planına yerleşmiş “gölge bir mefhum”…

Tanrı İsa’ya bak, tanrı ve tanrıçanın kitabı İncil’i oku, Meryem’i kutsa ve daha da önemlisi, Yâ-hû’dan önce Tanrıça Lôs’a, Lât’a veya çeşitli adlarla karşımıza çıkan çok sayıda İlahelere taptığımızı  asla unutma.

Bu tür yorumların kaynağı Bible sözünün Byblos’tan geldiği iddiası. Şöyle dense bütün sakat yorumlar ortadan kalkacak... Bible’nin kaynağı Babı El’dir. Babı-El, Tanrı’nın Kapısı anlamına gelir ve bu kitapta yazılanlar o nedenle Tanrı’ya açılan bir kapı gibidir. Bir geçiş, bir çıkış, manevi yükselme yeri. Böyle bir tanımlama durumu kurtarır. Fakat Avrupa’nın, Amerika’nın ve Dünyanın her yerini donattığınız Los, Lat, Latin, Lazar isimlerini ne yapacağız?

Artık bu isimlere sarılan toplumların, grup veya kişilerin hangi dinden ve ne ölçüde dindar olduklarının hiç önemi yok… Günümüzde dindarı, dinsizi, laiki, az inananı, çok inananı veya düşük ilgilenim düzeyiyle onu kültürel bir imge olarak değerlendirenleri; hep birlikte, hepimiz “Los” ismini yaşatmaya devam ediyoruz. Tanrıça Lât öldü, yaşasın yeni kültürel imgemiz Lâz.

Hüner Şencan



.