Ölçek seçerken veya oluştururken

Bütünüyle sıfırdan Kendim oluşturacağım veya üç dört ölçekten yararlanarak yeni bir ölçek üreteceğim veya Türkçe bir ölçeği alıp o ölçekte önemli ölçüde değişiklik yaparak yeni bir ölçek üreteceğim.
(1) Yabancı ölçeklerden bire bir tercüme edeceğim. (2) Tercüme edeceğim ama kendimden de bazı maddeler ilave edeceğim. (3) Veya yabancı ölçeği alarak kendime göre kısaltacağım.

Önemli ölçüde yararlanılırsa Yazılı izin gerekiyor.
Yabancı  bir ölçek bulup Türkçeye uyarlayacağım. Çift Kör çeviri yöntemini uygulayarak, geçerlilik ve güvenilirlik analizlerini yaparak Türkçeye uyarlanmış yeni bir sürümünü üreteceğim.

Yazılı izin gerekiyor.

Bu tür tezlerde ayrıca hipotez test etmeye gerek yoktur. Yabancı testin uyarlanması konusu başlı başına tez konusu olarak seçilir.

UYARLANMIŞ ölçeğin yapısal geçerliliğini ciddi bir biçimde test etmemiz gerekiyor. Bunun için BENZEŞME VE AYRIŞMA geçerliliğini test etmeye imkan verecek "kardeş ölçek" ve "kuzen ölçekler" bulmamız gerekiyor. Kardeş benzeyen, kuzen benzemeyen veya bir ölçüde farklı olan bir ölçek

Fakat bu kez sadece üç ölçekle çalışırız.

1 ana ölçek
1 kardeş ölçek (benzeşme geçerliliği için)
1 kuzen ölçek (ayrışma geçerliliği için)



ÖLÇEK VE TEST UYARLAMASI yedi aşamalı bir süreç. Tez yazarının bu aşamaları tam olarak uygulaması gerekiyor. Bunlara adapte edilmiş ölçekler adını veriyoruz.




NASIL BİR ÖLÇEK
(1) Daha önceki araştırmalarda veya tezlerde kullanılmış, geçerlilik ve güvenilirlik analizleri yapılmış Türkçe bir ölçeği aynen alıp kullanacağım. Hiç bir değişiklik yapmayacağım. (2) Daha önceden Türkçeye adaptasyonu yapılmış bir ölçeği aynen alıp kullanacağım. Hiç bir değişiklik yapmayacağım.

Yazılı izin gerekiyor.

güvenilirlik açısından bu tür ölçeklerin doktora tezlerinden alınmasında yarar vardır. Tek başına doktora tezi olması da yetmez. O tezde bu ölçekler için ciddi ve kapsamlı bir yapısal geçerlilik analizi yapılmış olmalı.

Bu tür ölçeklerde bazı kelime değişiklikleri yapmak,  maddelerin yüzde 10 kadarında değişiklik yapmak ölçeğin veya testin orijinalliğini bozmaz.

Bu tür ölçeklerde yapısal geçerlilik için PARALEL ÖLÇEK FORMLARINA gerek yoktur. Fakat araştırmacı yapısal geçerlilik için "kardeş ölçek" ve "kuzen ölçek" kullanmak istiyorsa kullanabilir.


ÖNERİM

Yüksek lisan öğrencilerine önerim bu yöntemi tercih etmeleridir.

Doktora öğrencilerinden iddialı olmayan öğrencilere de bu yöntemi tavsiye ediyorum.
Her iki ölçek grubu YENİ OLUŞTURULAN ÖLÇEK gibidir. Bu tür tercümeler için "çift kör uygulamasına" gerek yoktur. Çünkü bire bir tercüme amacı güdülmemektedir. Serbest tercüme ve kültüre göre uyumlaştırma yapılmaktadır.

Güvenilirlik ve geçerlilik analizleri bu ölçekler sanki ilk defa gelişitiriliyormuş gibi yapılacaktır.

İlk defa kendimiz tarafından geliştiriliyor olması nedeniyle veya büyük ölçüde değişiklik yapıyor olmamız nedeniyle  yapısal geçerliliğini ciddi bir biçimde test etmemiz gerekiyor. Bunun için BENZEŞME VE AYRIŞMA geçerliliğini test etmeye imkan verecek "kardeş ölçek" ve "kuzen ölçekler" bulmamız gerekiyor. Kardeş benzeyen, kuzen benzemeyen veya bir ölçüde farklı olan.

Diyelim ki iki kavramsal yapımız var ve bu nedenle iki ölçek kullanacağız. O zaman kardeş ve kuzenleri de dikkate alırsak 3+3= 6 ölçekle yola çıkmamız gerekiyor.

Birinci Kavramsal Yapı:
          1 ana ölçek
          1 kardeş ölçek (benzeşme geçerliliği için)
          1 kuzen ölçek (ayrışma geçerliliği için)


İkinci Kavramsal Yapı:
          1 ana ölçek
          1 kardeş ölçek (benzeşme geçerliliği için)
          1 kuzen ölçek (ayrışma geçerliliği için)


Kardeş ve kuzen ölçek bulamadım ne yapabilirim. Bulsak daha iyi olur. Eğer bulamadıysak geliştirdiğimiz ölçeğin YAPISAL GEÇERLİLİĞİNE güçlü bir destek veremiyoruz demektir. Bu ölçeğin daha sonra başka araştırmalarda kullanılma şansı düşük olacak demektir.

Altı ölçeği birden uygulamak oldukça zor olacağınadn buna uygun çözümler üretmek gerekecektir.

Araştırmamda hipotez test etmeyeceğim. Geliştirdiğim ölçeğin geçerlilik ve güvenilirlik özelliklerini belirleyerek literatüre yeni bir ölçek kazandırmak istiyorum. Amacımız bu ise o zaman sadece üç ölçekle çalışırız.

1 ana ölçek
1 kardeş ölçek (benzeşme geçerliliği için)
1 kuzen ölçek (ayrışma geçerliliği için)


Convergent validity is sometimes claimed if the correlation coefficient is above .50, although it’s usually recommended at above .70 (Carlson & Herdman, 2012).



Anket Tasarımı (Soru Listeleri, Ölçekler ve İndeksler)

1. Anket Örneği
2. Anket Ölçek Ayrımı
3. Nasıl Bir Ölçek
4. Yazılı Rıza Alma
5. Anketin Etik Kurul Onayı
6. Yazarından İzin Alma
7. Yansıtıcı Ölçek
8. Oluşturucu Ölçek
9. İndeks
10. Likert Ölçeği
11. Anketin Tasarımı
12. Anket Uygulama Biçimleri




Copyright © 2000-2014. All rights reserved   --   hsencan@ticaret.edu.tr
c