Köprüler
Mimar Sinan Köprüsü
Bu bölümde bir zamanlar iki köprü varmış. Ergene nehrine gelen bir derenin üzerindeki küçük köprü ve büyük Mimar Sinan Köprüsü. Eski köprünün Kadrı Özçetin Bey'den temin ettiğim bir fotoğraf var. O köprü yakın zamanlara kadar duruyordu. Sonra kaldırılmış olmalı ki artık gözükmüyor.
Mimar Sinan Köprüsü çok yüksek. İnşatında bir işçinin o yükseklikten düşüp öldüğü belirtiliyor. Bu kişi sonra o zamanlar en yakın köy olan Sinanlı'ya götürülüp gömülmüş. Etrafı bir türbe haline getirilmiş. Sinanlılar oraya "tekke" adını vermişler.
İnşaası: Sokullu Mehmet Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi ile birlikte 1569-1570 yıllarında yapılmıştır.
Adlandırılması: Sinanlı Köprüsü, Alpullu Köprüsü, Mimar Sinan Köprüsü, Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü, Sokullu Köprüsü
Kullanılan taşlar: İki tür taş kullanılmış. Süloğlu taşı ve traverten taşlar. %70'i Süloğlutaşı ve %30'u traverten taş. Süloğlu taşı Edirne'nin Süloğlu köyü civarından getirilmiş. Tarihte de ordan getirildiği düşünülüyor. Bunlar sert ve içinde midye kabukları bulunan bir taş türü.
Seyir Sahanlığı: Güneybatı tarafında (mansab bölümü) bir balkonu var. Bu tür balkonlar; seyir sahanlığı veya teferrüç olarak adlandırılmataymış. Köprünün kitabesi yok, fakat seyir sahanlığında Karayollarının onarım işareti bulunmakta.
Baba Taşları: Köprü giriş ve çıkışlarında 4 adet baba taşı var. Bunlar sonraki onarımlarda siyah çimontadan yeniden yapılmış. Orijinal değil. Fakat orijinal havası veriyor. Özellikleri iri, yüksek ve heybetli olması. Köprünün giriş yerlerini çok uzaklardan dahi belli ediyor. Baba taşlarının üst kısımları sarık görünümlü.
Teknik özellikleri: Kuzeybatı, güneydoğu yönünde konumlanmış...123,8 metre uzunluğunda, büyük kemerin açıklık mesafesi 20,05 metre, genişliği 5,5 metre, korkulukları 1.10 metre yüksekliğinde... 5 kemerli, 4 su tahliye gözü var. Bunlara Bursa kemerli tahliye gözleri adı veriliyormuş.a Güney ayağında "kedi gözü" adı verilen küçük doğa hayvanlarının geçebilecekleri bir geçit var. Köprü temellerinin 4 veya 5 metre derinliğinde olduğu tahmin ediliyor. Köprü tabliyesinin hemen altında boydan boya uzanan hafifletme odaları mevcut. Köprünün başlangıcından bir metre sonrasından başlıyor köprünün zirve noktasına 1 metre kalıncaya kadar devam ediyor. Sonra tekrar 1 metrelik bir mesafeden sonra yeniden başlıyor ve köprünün bitimindeki baba taşlarına bir metre kalıncaya kadar devam ediyor. Tempan duvarlarında (Köprünün yan duvarları) 30 kadar sayıda özenle ve özel olarak kesilmek suretiyle yapılmış küçük kuş yuvaları var. Gerek tempan duvarları gerekse korkuluk taşlarını birbirine bağlamak için zıvana demirlerinden, kenet demirlerinden yararlanılmış. Mimar Sinan'ın inşaa ettiği köprüler arasında meyli ve kemer açıklığı en fazla olan köprü. Türkiye'de, orta kemeri bu şekilde dik olarak yükselen beş köprü var ve Alpullu bunların içinde en yüksek olanı. Diğer köprüler şunlar: Gebze, Haramidere, Büyükçekmece, Yalnızgöz... Bu şekildeki dik ve geniş kemer açıklıklı köprü yüpımına "klasik Osmanlı" mimarisi adı veriliyor.
Özellikleri
- Ana kemer açısından Mimar Sinan'ın yapmış olduğu en geniş açıklıklı ve en dik köprü olması.
- Kedi gözü içeren tek köprü olması.
- Özel rıhtım düzenlemelerine sahip köprü olması.
- 50 Cm yüksekliğinden daha küçük taş bulunmaması.
- 76 cm’lik korkuluk taşlarını tek taş olarak kullanması. Bu genişlikte kemer taşına
hiçbir köprüde rastlanmaz. Bu taşların boyları 2,5 metreyi bulur.
Köprü ve dükkanlar: 1970'li yıllarda tarihî köprünün Sinanlı tarafında bulunan dükkânlar yıkılmış, Alpullu çıkışına bitişik inşa edilmiş belediye mezbaası ise kaldırılarak köprüden yaklaşık 50 metre uzağa yeniden inşa edilmiştir. (Bu konuda ayrıca bakınız: Köprübaşı - Satırbaşı.)
Onarımları: 1983-1987 yılları arasında Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır.
Kullanım durumu: Araç trafiğine kapalı olan köprü Alpullu'ya alışverişe gelen Sinanlılılar tarafından hâlâ kullanılıyor.
Pancarköy Deresi Köprüleri
Alpullu sınırları içinde derenin üzerinde 5 köprü var. Birincisi eski fırın yolu üzerinde. İkinci ve üçüncü köprüler mahalle aralarında ve dördüncü köprü Saray yolu üzerinde. Beşinci köprü demiryolu köprüsü.
Samafor Köprüleri
Samafordaki Demiryolualtı mahallesine, alt yoldan giderken hemen sağda. Bir demiryolu köprüsü... Altından şimdilerde bir nehir veya dere geçmiyor. Fakat zamanında muhtemelen oradan bir çatak (küçük derecik) geçiyormuş. Osman Karabıçak Ağabey çocukken orada bir göl oluştuğunu oraya yakındaki bir artezyenden su geldiğini ve orada yıkandıklarını, yüzdüklerini anlattı. Günümüzde büyük ölçüde toprağa gömülmüş durumda. İnsanlara hatıra yaşatan bir köprü.
Uzun Ergene Köprüsü (Yeni Köprü)
Yapıldığı zaman adını öyle koymuştuk. Yeni yapıldığı için "Yeni Köprü" dedik... Hani, yeni derken 1970'li yıllar... Neredeyse 50 yıl olmuş. Alpullu ile Sinanlı arasında uzanan yolun orta bölümünde... Alpullu'nun mücavir sınırları içinde değerlendirilebilir. Karayolları tarafından 1972 yılında yapılmış. Aslında Alpullu'dan Sinanlı'ya uzanan o asfalt yol da yokmuş vakti zamanında. O yolu bütünüyle sıfırdan açmışlar. Beton köprü gibi, Sinanlı-Mandıra yolu da yeni... Yol da, 2018 yılını baz alırsak 50 yıllık bir maziye sahip.
a Tomo Mimarlık, "Sokollu Mehmet Paşa Köprüsü Kırklareli / Alpullu", https://www.restorasyonforum.com/index.php?topic=2130.0
Mimar Sinan Köprüsü
Bu bölümde bir zamanlar iki köprü varmış. Ergene nehrine gelen bir derenin üzerindeki küçük köprü ve büyük Mimar Sinan Köprüsü. Eski köprünün Kadrı Özçetin Bey'den temin ettiğim bir fotoğraf var. O köprü yakın zamanlara kadar duruyordu. Sonra kaldırılmış olmalı ki artık gözükmüyor.
Mimar Sinan Köprüsü çok yüksek. İnşatında bir işçinin o yükseklikten düşüp öldüğü belirtiliyor. Bu kişi sonra o zamanlar en yakın köy olan Sinanlı'ya götürülüp gömülmüş. Etrafı bir türbe haline getirilmiş. Sinanlılar oraya "tekke" adını vermişler.
İnşaası: Sokullu Mehmet Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Lüleburgaz Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi ile birlikte 1569-1570 yıllarında yapılmıştır.
Adlandırılması: Sinanlı Köprüsü, Alpullu Köprüsü, Mimar Sinan Köprüsü, Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü, Sokullu Köprüsü
Kullanılan taşlar: İki tür taş kullanılmış. Süloğlu taşı ve traverten taşlar. %70'i Süloğlutaşı ve %30'u traverten taş. Süloğlu taşı Edirne'nin Süloğlu köyü civarından getirilmiş. Tarihte de ordan getirildiği düşünülüyor. Bunlar sert ve içinde midye kabukları bulunan bir taş türü.
Seyir Sahanlığı: Güneybatı tarafında (mansab bölümü) bir balkonu var. Bu tür balkonlar; seyir sahanlığı veya teferrüç olarak adlandırılmataymış. Köprünün kitabesi yok, fakat seyir sahanlığında Karayollarının onarım işareti bulunmakta.
Baba Taşları: Köprü giriş ve çıkışlarında 4 adet baba taşı var. Bunlar sonraki onarımlarda siyah çimontadan yeniden yapılmış. Orijinal değil. Fakat orijinal havası veriyor. Özellikleri iri, yüksek ve heybetli olması. Köprünün giriş yerlerini çok uzaklardan dahi belli ediyor. Baba taşlarının üst kısımları sarık görünümlü.
Teknik özellikleri: Kuzeybatı, güneydoğu yönünde konumlanmış...123,8 metre uzunluğunda, büyük kemerin açıklık mesafesi 20,05 metre, genişliği 5,5 metre, korkulukları 1.10 metre yüksekliğinde... 5 kemerli, 4 su tahliye gözü var. Bunlara Bursa kemerli tahliye gözleri adı veriliyormuş.a Güney ayağında "kedi gözü" adı verilen küçük doğa hayvanlarının geçebilecekleri bir geçit var. Köprü temellerinin 4 veya 5 metre derinliğinde olduğu tahmin ediliyor. Köprü tabliyesinin hemen altında boydan boya uzanan hafifletme odaları mevcut. Köprünün başlangıcından bir metre sonrasından başlıyor köprünün zirve noktasına 1 metre kalıncaya kadar devam ediyor. Sonra tekrar 1 metrelik bir mesafeden sonra yeniden başlıyor ve köprünün bitimindeki baba taşlarına bir metre kalıncaya kadar devam ediyor. Tempan duvarlarında (Köprünün yan duvarları) 30 kadar sayıda özenle ve özel olarak kesilmek suretiyle yapılmış küçük kuş yuvaları var. Gerek tempan duvarları gerekse korkuluk taşlarını birbirine bağlamak için zıvana demirlerinden, kenet demirlerinden yararlanılmış. Mimar Sinan'ın inşaa ettiği köprüler arasında meyli ve kemer açıklığı en fazla olan köprü. Türkiye'de, orta kemeri bu şekilde dik olarak yükselen beş köprü var ve Alpullu bunların içinde en yüksek olanı. Diğer köprüler şunlar: Gebze, Haramidere, Büyükçekmece, Yalnızgöz... Bu şekildeki dik ve geniş kemer açıklıklı köprü yüpımına "klasik Osmanlı" mimarisi adı veriliyor.
Özellikleri
- Ana kemer açısından Mimar Sinan'ın yapmış olduğu en geniş açıklıklı ve en dik köprü olması.
- Kedi gözü içeren tek köprü olması.
- Özel rıhtım düzenlemelerine sahip köprü olması.
- 50 Cm yüksekliğinden daha küçük taş bulunmaması.
- 76 cm’lik korkuluk taşlarını tek taş olarak kullanması. Bu genişlikte kemer taşına
hiçbir köprüde rastlanmaz. Bu taşların boyları 2,5 metreyi bulur.
Köprü ve dükkanlar: 1970'li yıllarda tarihî köprünün Sinanlı tarafında bulunan dükkânlar yıkılmış, Alpullu çıkışına bitişik inşa edilmiş belediye mezbaası ise kaldırılarak köprüden yaklaşık 50 metre uzağa yeniden inşa edilmiştir. (Bu konuda ayrıca bakınız: Köprübaşı - Satırbaşı.)
Onarımları: 1983-1987 yılları arasında Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından onarılmıştır.
Kullanım durumu: Araç trafiğine kapalı olan köprü Alpullu'ya alışverişe gelen Sinanlılılar tarafından hâlâ kullanılıyor.
Pancarköy Deresi Köprüleri
Alpullu sınırları içinde derenin üzerinde 5 köprü var. Birincisi eski fırın yolu üzerinde. İkinci ve üçüncü köprüler mahalle aralarında ve dördüncü köprü Saray yolu üzerinde. Beşinci köprü demiryolu köprüsü.
Samafor Köprüleri
Samafordaki Demiryolualtı mahallesine, alt yoldan giderken hemen sağda. Bir demiryolu köprüsü... Altından şimdilerde bir nehir veya dere geçmiyor. Fakat zamanında muhtemelen oradan bir çatak (küçük derecik) geçiyormuş. Osman Karabıçak Ağabey çocukken orada bir göl oluştuğunu oraya yakındaki bir artezyenden su geldiğini ve orada yıkandıklarını, yüzdüklerini anlattı. Günümüzde büyük ölçüde toprağa gömülmüş durumda. İnsanlara hatıra yaşatan bir köprü.
Uzun Ergene Köprüsü (Yeni Köprü)
Yapıldığı zaman adını öyle koymuştuk. Yeni yapıldığı için "Yeni Köprü" dedik... Hani, yeni derken 1970'li yıllar... Neredeyse 50 yıl olmuş. Alpullu ile Sinanlı arasında uzanan yolun orta bölümünde... Alpullu'nun mücavir sınırları içinde değerlendirilebilir. Karayolları tarafından 1972 yılında yapılmış. Aslında Alpullu'dan Sinanlı'ya uzanan o asfalt yol da yokmuş vakti zamanında. O yolu bütünüyle sıfırdan açmışlar. Beton köprü gibi, Sinanlı-Mandıra yolu da yeni... Yol da, 2018 yılını baz alırsak 50 yıllık bir maziye sahip.
a Tomo Mimarlık, "Sokollu Mehmet Paşa Köprüsü Kırklareli / Alpullu", https://www.restorasyonforum.com/index.php?topic=2130.0
