Armutluk Evleri
Günümüzde böyle bir site veya mahalle yok... Fakat fabrika kurulurken Top Sahası'nın Saray'a bakan tarafında derenin karşı kıyısına bir dizi ev yapılmış ve civarına da Armut ağaçları dikilmiş. Çevresindeki elma ve armut ağaçları nedeniyle o evler bu şekilde adlandırılırmış. Kaç evdi bilmiyoruz. Hatırlayanlar 10-12 civarında olduğunu söylüyorlar. Tuğladan yapılmış olan bu evler derenin boyunda imiş ve dereye paralel bir şekilde dizilmiş. Ön cepheleri dereye bakıyormuş. Taradığım bazı eski fotoğraflardan o evleri hayal-meyal hatırlıyorum, silik ve belirsiz... Saray'ın yanına yapılan 10 Evler'e benziyordu. Bitişik nizam, seri evler şeklinde. Veya yan yana dizilmiş ikiz tasarımlı, beş ev... Elli altmış metre karelik, mütevazi küçük işçi evleri... Önlerinde üç dört metre genişliğinde küçük sebze veya çiçek bahçeleri olan.
Şimdi Armutluk Evleri diyoruz ama aslında ilk 10 Evler onlarmış. Çünkü fabrikayla birlikte yapılmış. Saray Binası'nın yanı başında yer alan 10 Evler "Yeni 10 Evler" imiş ve onlar 1947-1948 yıllarında inşa edilmiş. Yani Armutluk bölgesindeki İlk 10 Evler'den yirmi yıl sonra...
1956 Seli geldiğinde Armutluk Evleri'ni (veya İlk 10 Evler'i) su basmış. Evlerin içerisi bir metreden yüksek suyla dolmuş. Kimi evler hasar görmüş, duvarları yıkılmış, insanların eşyaları ziyan, heba olmuş... Ve o zamanlar İtfaiye Sokağı'ndan bu mahalleye açılan beton köprüyü de su alıp götürmüş...
Selden sonra insanlar bir daha orada oturmamışlar. Köprü de yapılmamış... Aileler Samafor/Gülbahçe mahallesine veya başka yerlere taşınmışlar. O günlerin hatırası olarak birkaç armut ağacı günümüze kadar gelmiştir. Armut ağaçları hem o bölgede, hem de yolun karşısındaki Büyük Çamlık'ın alt bölümünde varmış...
Armutluk sözü, artık yaşını almış insanların dilinde ve gönlünde... Gençler için bir anlamı yok, onların gönül tellerini titreştirmiyor. Yaşadıysanız, gördüyseniz, dokunduysanız, içinden geçmişseniz "hatıra değeri" yüklenirsiniz.
Armutluk Evleri'nin bulunduğu bölge bugünlerde Alpullu'nun küçük sanayi bölgesi gibi. Araba tamircileri ve elektirikçileri, lastikçi, demirci ve kaynakçılar, bıçkı atölyesi, biriketçi, mermerci, nalbur ve melas satıcısı bir şirket o bölgeyi boydan boya kaplamış durumda...
Zaman "dönüşüm" demektir. Armutluk Evleri'ne ah-vah etmemizin anlamı yok. Bu günkü gençlerin aradan 50 yıl geçtikten sonra çocukluklarını yaşadıkları sanayi çarşısının apartman kompeksi olarak ortaya çıktığını veya devasa bir otel olduğunu gördüklerinde aynı duyguyu yaşayacaklarını düşünüyorum. Önce hayıflanacaklar ve sonra şaşmaz değişim gerçeğini olduğu gibi kabulleneceklerdir. Çünkü Allah'ın şaşmaz kanunu, "değişim"...